I te taenga mai, ko te nuinga o nga Pariha kei roto i te tatau ki te whakanui i te ra whanau o Ihu: tatauhia nga ra tae noa ki te Kirihimete. I tenei wa o te tau ka rongo i nga korerorero mo te Pakanga Tuarua o te Ao4. Ko Hakihea te ra tika hei whakanui i te whanautanga o Ihu Karaiti me te tika ranei kia whakanuia taua ra. E ere te imiraa i te matahiti, te ava‘e, e te mahana o to Iesu fanauraa i te mea apî. E rua mano tau te roa o te mahi a nga tohunga karakia mo tenei ahuatanga, a koinei etahi o o raatau whakaaro.
He mea whakamiharo ki te whakaaro kua whanau a Ihu (he hapu ranei) i te wa o te kapenga, i te hakari whare wharau ranei. He pai ki ahau te whakaaro i huri ke a Ihu i te mahi a te anahera o te mate mena ka tupu i te wa o te kapenga. Ka pai te ahua o te ahua o tana taenga mai i te wa e hapu ana ka whanau mai ranei i te wa o te Huringa Taapara. Teie râ, aita i navai te mau haapapuraa no te haapapu i te mahana i haere mai ai Iesu i nia i te fenua nei, peneia‘e na roto i te iti o te mau haapapuraa e vai ra ia tatou, e nehenehe e faataa maitai.
Kei Ruka 2,1-5 ka taea e tatou te korero i tukuna e Emperor Augustus tetahi ture mo te taake a te Emepaea o Roma na reira me hoki nga tangata katoa ki to ratou ake taone ki te utu i tenei taake. Ua ho‘i atoa Iosepha raua Maria i Betelehema, te vahi fanauraa o Iesu. Ko te ahua pea kaore ano kia mahia he tatauranga penei i nga wa katoa o te hitori. I muri i nga mea katoa, kaore i rite ki te wa o te kotinga. Ka taea hoki te whakaaro karekau he tatauranga penei i te takurua i te wa e uaua ai te haere. I te puna ka ngakia te whenua. Ka taea pea ko te ngahuru, i muri i te wa o te kotinga, he wa mo taua tatauranga, no reira ko te wa hoki mo te whanautanga o Ihu. Inara, kare e marama i te au tataanga Pipiria eaa te roa o te noo anga a Maria raua ko Iosepha i Betelehema. Ka taea hoki te whanau a Ihu i etahi wiki i muri i te tatauranga. I te pae hopea, eita tatou e nehenehe e faataa papu i te taio mahana fanauraa o Iesu. Te piri nei te feia tâhitohito i nia i teie papu ore, ma te parau e e aai noa te reira e aita o Iesu i vai noa. Noa ’tu râ e eita te taio mahana o to Iesu fanauraahia e nehenehe e tapaohia ma te papu maitai, ua niuhia to ’na fanauraa i nia i te mau tupuraa tei haapapuhia e te aamu.
Ko te kaiputaiao Paipera a FF Bruce e kii ana mo te hunga ruarua:
"Ko etahi o nga kaituhi e taakaro ana ki te whakaaro o te pakiwaitara o te Karaiti, engari kaore i mahi i runga i nga korero o mua. Ko te hitori o te Karaiti he koi, ara, kaore e kitea, kaore hoki e hiahiatia he tohu kia rite ki te hitori o Huriu Hiha. Ehara ko nga hitori te kaiwhakaputa i nga korero a te Karaiti ”(i roto i te The New Testament Documents, p. 123).
Ua ite te taata o te tau o Iesu afea e tiai ai i te Mesia maoti te mau parau tohu. Inara kare te au totou e te au evangelia i oronga mai i te tuatau tikai e tae mai ei te Mesia, noatu e ka inangaro te au tangata tata tuatua no teia tuatau. E ere te tumu o te Bibilia ia horoa mai i te hoê taime papu, no te mea e nehenehe te reira e “haapii ia outou [...] i te ora na roto i te faaroo i te Mesia ra ia Iesu” (2. Timotiiti 3,15).
Ko te kaupapa matua o nga kaituhi o te Kawenata Hou ehara i te ra i whanau ai a Ihu, engari ko te Atua te Matua i tono mai i tana ake Tama ki te whenua i te wa tika o te hitori ki te pupuri i ana kupu whakaari me te kawe mai i te whakaoranga.
Ua parau te aposetolo Paulo:
“E ia tae i te tau mau ra, ua tono mai te Atua i ta ’na Tamaiti, i fanauhia e te vahine, e ua tuuhia i raro a‘e i te ture, ia faaora i tei raro a‘e i te ture ra, ia noaa ia tatou te faaamuraa ei tamaiti.” (Galatia). 4,4-5). I roto i te Evanelia a Mareko te taio nei tatou e: “I muri a‘e i to Ioane haruraahia, ua haere atura Iesu i Galilea, e ua poro i te evanelia a te Atua, i te na ôraa e, Ua tae i te tau, ua fatata te basileia o te Atua. Ripeneta, a whakapono ki te rongopai.” (Mare 1,14-15o).
Ko te mohio ki te ra maama o te whanautanga o te Karaiti he mea pai ki nga korero o mua, engari ko te taha whakapono kaore rawa e whai kiko. Me mohio noa tatou i tupu me te take i whanau ai ia. Te pahono maitai ra te Bibilia i teie mau uiraa. Kia mau tonu tenei titiro mo te wa o te taenga mai, kaua e aro ki nga korero iti.
na Joseph Tkach
Kei roto i tenei paetukutuku he momo momo tuhinga Karaitiana i Tiamana. Te whakamaoritanga o te paetukutuku na Google Translate.