He whakaaro o ia tangata mo te tika me te he, a kua mahi he katoa na o ratou ake whakaaro. "Ko te he he tangata," e kii ana tetahi whakatauki rongonui. Kua pouri nga tangata katoa i tetahi hoa, i takahi i te oati, i tukino i nga ngakau o tetahi i tetahi wa. Kei te mohio nga tangata katoa ki nga ahuatanga o te hara.
No reira kare nga tangata e pai ki te whai mahi ki te Atua. Kare ratou e pirangi ki te ra whakawa no te mea e mohio ana ratou e kore e taea e ratou te tu ki te aroaro o te Atua ma te ngakau ma. Ua ite ratou e e tia ia ratou ia auraro ia ’na, ua ite atoa râ ratou e aita ratou i na reira. Ka whakama ratou, ka hara. Me pehea e utua ai ta ratou nama? Me pehea te horoi i te maarama? "He atua te murunga hara," ka mutu te kupu matua. Na te Atua ake ano e muru.
He maha nga taangata e mohio ana ki tenei korero, engari kaore e whakapono he atua atua te Atua mo te muru i o raatau hara. Kei te raru tonu koe. Kei te wehi tonu ratou ki te ahua o te Atua me te ra whakawa.
Engari kua puta te Atua i mua - i roto i a Ihu Karaiti. Kare ia i haere mai ki te whakahe engari ki te whakaora. I mauria mai e ia he korero mo te murunga hara, a, i mate ia i runga i te ripeka hei tohu ka murua o taatau.
Ko te korero a Ihu, ko te korero o te ripeka, he korero pai mo te hunga e tau ana te he. Ihu, te Atua me te tangata i roto i te kotahi, ka mau to tatou whiu ki runga ki a ia. Ua horo'ahia te faaoreraa hara i te mau taata haehaa atoa ia ti'aturi i te evanelia a Iesu Mesia. Kei te hiahia matou i tenei rongo pai. Na te evanelia a te Mesia e hopoi mai i te hau o te feruriraa, te oaoaraa e te upootiaraa o te taata iho.
Ko te rongopai pono, ko te rongopai, ko te rongopai i kauwhautia e te Karaiti. Ko te rongopai ano i kauwhautia e nga apotoro: ko Ihu Karaiti i ripekatia (1. Koriniti 2,2), ko Ihu Karaiti i roto i nga Karaitiana, ko te tumanako o te kororia (Kolosa 1,27), te aranga mai i te hunga mate, te karere o te tumanako me te whakaoranga mo te tangata. Ko te rongopai tenei o te rangatiratanga o te Atua i kauwhautia e Ihu.
“I muri a‘e i to Ioane haruraahia, ua haere maira Iesu i Galilea, e ua poro i te evanelia a te Atua, na ô a‘era, Ua tae i te tau, e te fatata maira te basileia o te Atua. Ripeneta, a whakapono ki te rongopai.” (Mare 1,14”15). Ko tenei rongopai i kawea mai e Ihu ko te "rongo pai" - he karere "kaha" ka huri me te huri i nga oranga. Eita te evanelia e faahapa noa e e faafariuhia, i te pae hopea râ, e haapeapea te mau taata atoa e patoi ra i te reira. Ko te rongopai ko “te kaha o te Atua hei whakaora mo nga tangata katoa e whakapono ana.” (Roma 1,16). Ko te rongopai ko te tono a te Atua ki a tatou kia ora i runga i tetahi taumata rereke. Ko te rongopai kei a tatou he kainga ka riro katoa mai i te hokinga mai o te Karaiti. He tono hoki ki tetahi kaupapa wairua whakahihiri ka taea e tatou inaianei. Ka karanga a Paora i te rongopai "Gospel" gelium of Christ" (1. Koriniti 9,12).
“Te Evanelia a te Atua” (Roma 1 Kor5,16) e “te evanelia o te hau” ( Ephesia 6,15). Ka timata ki a Ihu, ka timata ia ki te tautuhi ano i te tirohanga a nga Hurai mo te rangatiratanga o te Atua, e arotahi ana ki te tikanga o te taenga mai o te Karaiti. Te haapii nei o Paulo e, o Iesu tei haere ê na roto i te mau purumu pehu no Iudea e no Galilea, o te Mesia ïa tei tia faahou mai, tei parahi i te rima atau o te Atua e o “te upoo o te mau mana e te mau mana atoa” (Kolosa. 2,10). Ia au i te parau a Paulo, te pohe e te tia-faahou-raa o Iesu Mesia tei “mua” i roto i te evanelia; o ratou te mau ohipa faufaa i roto i te faanahoraa a te Atua (1. Koriniti 15,1-11). Ko te rongopai te rongopai mo te hunga rawakore me te hunga e tukinotia ana, He kaupapa ano to te hitori. I te mutunga, ko te ture te wikitoria, ehara ko te mana.
I wikitoria te ringa werohia i runga i te ringa o te patu. Ko te rangatiratanga o te kino ka uru ki te rangatiratanga o Ihu Karaiti, he rarangi o nga mea kua oti ke i te mohio o nga Karaitiana.
Ua haapapu o Paulo i teie tuhaa o te evanelia i to Kolosa: “E haamaitai ma te oaoa i te Metua ra, o tei haapao ia outou i te tufaa o te feia mo‘a i roto i te maramarama. Ua faaora oia ia tatou i te mana o te pouri, e ua tuu ia tatou i roto i te basileia o ta ’na Tamaiti here, i reira to tatou faaoraraa, o te faaoreraa ïa i te hara.” (Kolosa. 1,12 me te 14).
Mo nga Karaitiana katoa, ko te rongopai ko te mea pono o naianei me te tumanako a meake nei. Ko te Karaiti kua ara, ko te Ariki te wa, te waahi me nga mea katoa e tupu ana i konei ko te toa mo nga Karaitiana. O tei faateiteihia i nia i te ra‘i, o te tumu ïa o te mana i te mau vahi atoa (Eph3,20-21o).
Te parau apî maitai, ua upooti‘a Iesu Mesia i te mau fifi atoa i roto i To’na oraraa tahuti. Ko te huarahi o te ripeka he huarahi uaua engari wikitoria ki te rangatiratanga o te Atua. No reira Paulo i nehenehe ai e haapoto i te evanelia i roto i te hoê haapotoraa, “I mana‘o hoi au e aita e mea i roto ia outou ia ite i te tahi mea i roto ia outou maori râ o Iesu Mesia ana‘e, e o ’na i faasataurohia” (1. Koriniti 2,2).
I to Iesu fâraa mai i Galilea e a poro ai i te evanelia ma te tuutuu ore, ua tiai oia i te hoê pahonoraa. Te tiai atoa ra oia i te hoê pahonoraa na tatou i teie mahana. Inara kare te pati a Iesu kia tomo ki roto i te Patireia kare i vaire noa. Ko te karanga a Ihu mo te rangatiratanga o te Atua i apitihia e nga tohu whakamiharo me nga mea whakamiharo i noho ai te whenua e mamae ana i raro i te rangatiratanga o Roma. Tera te hoê tumu i tia ’i ia Iesu ia haamaramarama i te auraa o te Basileia o te Atua. Te tiai ra te mau ati Iuda i te tau o Iesu i te hoê raatira o te faaho‘i i to ratou nunaa i te hanahana o te tau o Davida e o Solomona. Engari ko te karere a Ihu he "ruarua hurihanga," ta te tohunga o Oxford NT Wright i tuhi. A tahi, ua farii oia i te mana‘o matauhia e e tiavaru te hoê ati Iuda i te zugo Roma e e faariro i te reira ei mea taa ê roa. I hurihia e ia te tumanako rongonui mo te whakaoranga kaupapa here hei karere mo te whakaoranga wairua: te rongopai!
« Ua fatata mai te basileia o te Atua, mai ta’na i parau, e ere râ mai ta outou i mana‘o na ». Ua hitimahuta Iesu i te taata i te mau faahopearaa o ta ’na parau apî maitai. “E rave rahi râ to mua ra e riro no muri, e to muri ra ei mua.” (Mataio 19,30).
“Tei reira te oto e te auauraa niho,” o ta ’na ïa i parau i to ’na mau hoa ati Iuda, “ia hi‘o outou ia Aberahama, ia Isaaka, ia Iakoba, e te mau peropheta atoa i roto i te basileia o te Atua, e ua hurihia outou i rapae.” ( Luka 13,28).
No te taata atoa te tamaaraa rahi (Luka 14,16-24). I karangatia ano nga Tauiwi ki te rangatiratanga o te Atua. A ko te tuarua kaore i iti ake te hurihanga.
E au ra e e taime rahi to teie peropheta no Nazareta no te feia ture ore - mai te mau lepera e te pirioi e tae noa ’tu i te mau telona nounou tao‘a – e i te tahi mau taime te mau taata haavî Roma i ririhia. Ua patoi te parau apî maitai ta Iesu i hopoi mai i te mau tiairaa atoa, e tae noa ’tu i ta ta ’na mau pǐpǐ haapao maitai ( Luka 9,51-56). He maha nga wa i kii ai a Ihu ko te rangatiratanga e tatari ana ki a ratou i nga ra kei te heke mai kua tino kaha ki te mahi. I muri a‘e i te hoê tupuraa taa ê, ua parau oia: “Ia tiavaru râ vau i te mau varua ino i te rima o te Atua, ua tae mai ïa te basileia o te Atua i nia ia outou.” (Luka 11,20). Ko te tikanga, ko te hunga i kite i te mahi minita a Ihu i kite i nga wa kei te heke mai. I roto i nga huarahi e toru, ka huri a Ihu i nga tumanakohanga o naianei ki raro:
Ua parau te Mesia i ta ’na mau pǐpǐ e: “Ia tae mai te Tamaiti a te taata ma to ’na hanahana, e te mau melahi atoa i pihai iho ia ’na, ei reira oia e parahi ai i nia i to ’na terono hanahana, e e haaputuhia te mau fenua atoa i mua ia ’na. E na ’na e faataa ia ratou te tahi i te tahi, mai te tiai mamoe e faataa i te mamoe i te puaaniho.” ( Mataio 25,31-32o).
No reira, i roto i te rongopai o Ihu he raruraru kaha i waenganui i te "kua" me te "kaore ano". Ua faahiti te evanelia o te basileia i te faatereraa a te Atua i teie nei—“te hi‘o nei te matapo, e te haere nei te pirioi, ua tamâhia te lepera, ua faaroo te turi, ua faatiahia tei pohe, e ua parau-haere-hia te evanelia i te feia veve.” (Mataio 11,5).
Tera râ, “aita â” te basileia, i te mea e tei mua mai to ’na tupuraa. Te auraa o te maramaramaraa i te Evanelia, o te taa-maitai-raa ïa i teie tuhaa e piti: i te hoê pae tei fafauhia i te vairaa mai o te Arii tei ora a‘ena i rotopu i to ’na nunaa e i te tahi pae, to ’na tae-piti-raa mai.
Ua tauturu te mitionare o Paulo i te haamata i te piti o te tereraa rahi o te evanelia—te parareraa mai Iudea iti e tae atu i te ao Heleni-Roma o te afaraa o te senekele matamua. Ko Paul, ko te tangata whakatoi i nga Karaitiana kua huri, e kawe ana i te marama matapo o te rongopai na roto i nga kaupapa o te ao o ia ra. A arue ai i te Mesia i faahanahanahia, te haapeapea atoa ra oia i te mau auraa o te evanelia. Noa ’tu te patoiraa u‘ana, ua faaite o Paulo i te tahi atu mau Kerisetiano i te auraa faahiahia mau o te oraraa, te poheraa e te tia-faahou-raa o Iesu: “O outou hoi, o tei reva ê na i mutaa ihora, e enemi hoi i te rave i te parau ino ra, ua faafaite oia i teie nei i te poheraa o to ’na tino tahuti nei; me tu koutou he tapu, he kohakore, he kohakore ki tona aroaro; Ki te u tonu hoki ki runga ki te whakapono, ka whakau, ka u, ka kore e tahuri ke i te tumanako o te rongopai kua rongo nei koutou, e kauwhautia nei ki nga mea hanga katoa i raro o te rangi. Ua riro vau, o Paulo ei tavini no ’na.” (Kolosa 1,21me te 23). Whakahoutia. Korekore. Te aroha noa. Te whakaoranga. Te murunga hara. A ehara i te wa kei te heke mai, engari i konei me inaianei. Tera te evanelia a Paulo.
Ko te aranga, ko te tino mutunga i arahi ai nga Synoptics raua ko Hoani i a raua kaipanui (John 20,31), ka whakatau i te mana o roto o te rongopai mo te oranga o te Karaitiana i ia ra. Ko te aranga o te Karaiti e whakapumau ana i te rongopai.
No reira, te haapii ra o Paulo, ua horoa taua mau ohipa i tupu i Iudea atea ra i te tiaturiraa i te taata atoa: “Aore hoi au i haama i te evanelia; Ko te kaha hoki o te Atua hei whakaora i nga tangata katoa e whakapono ana ki a ia, mo nga Hurai ki mua, mo nga Kariki ano hoki. Kei reira hoki e whakakitea ana ta te Atua tika, no te whakapono ki te whakapono. (Roma 1,16-17o).
He karanga kia ora ai nga ra kei muri nei me inaianei
Te apiti ra te aposetolo Ioane i te tahi atu tuhaa o te evanelia. Te faataa ra te reira ia Iesu mai “te pǐpǐ ta ’na i here” (Ioane 19,26), i mahara ki a ia, he tangata ngakau hepara, he rangatira hahi me te tino aroha ki te tangata me o ratou awangawanga me o ratou mataku.
“E rave rahi atu â semeio ta Iesu i rave i mua i ta ’na mau pǐpǐ, aore i papaihia i roto i teie buka. Ua papaihia râ teie nei mau mea ia faaroo outou e o Iesu te Mesia, te Tamaiti a te Atua, e ia noaa ia outou te ora i to ’na ra i‘oa i te faarooraa.” ( Ioane 20,30:31 ).
Te tumu o ta Ioane vauvauraa i te evanelia o te parau faahiahia ïa: “Ia noaa ia outou te ora i te faaroo”. Ua horo‘a mai o Ioane i te tahi atu tuhaa o te evanelia ma te nehenehe: Iesu Mesia i roto i te mau taime piri roa a‘e. Te horoa ra Ioane i te hoê aamu oraora maitai no nia i te vairaa mai o te Mesia, te tavini ra.
I roto i te Evanelia a Ioane, te farerei nei tatou i te hoê Mesia tei riro ei taata poro puai (Ioane 7,37-46). Te ite nei tatou ia Iesu i te mahanahana e te farii maitai. Mai ta ’na titau-manihini-raa, “Haere mai e hi‘o!” (Ioane 1,39) tae noa ki te wero ki a Tamati e ruarua ana ki te kuhu i tona maihao ki te stigmata ki ona ringa (Ioane 20,27), ko te tangata i whakakikokikoa, i noho i waenganui i a tatou, e whakaatuhia ana i roto i te ahua e kore e warewarehia (John ). 1,14).
Ua farii-maitai-hia e ua mahanahana te taata ia Iesu e ua oraora maitai to ratou aparauraa e o ’na (Ioane 6,58th). Ka takoto raua ki tona taha, ka kai raua i te pereti kotahi3,23-26). I tino aroha ratou ki a ia, no te kitenga atu i a ia ka kauhoe ki te tahataha ki te kai ika tahi nana i parai nana.1,7-14o).
Te faahaamana'o nei te Evanelia a Ioane ia tatou i te huru o te Evanelia e haaati ra ia Iesu Mesia, i to'na hi'oraa e te ora mure ore ta tatou e farii na roto ia'na (Ioane). 10,10).
Te faahaamana'o ra te reira ia tatou e ere i te nava'i no te poro i te evanelia. Me ora ano tatou. Te faaitoito ra te aposetolo Johannes ia tatou: e nehenehe vetahi ê e noaa mai i to tatou hi‘oraa no te faaite ia tatou i te parau apî maitai o te basileia o te Atua. Ua tupu te reira i nia i te vahine Samaria tei farerei ia Iesu Mesia i te apoo pape (Ioane 4,27-30), me Meri Makarini (Ioane 20,10:18).
Ko ia i tangi i te urupa o Raharuhi, te pononga haehaa i horoi i nga waewae o ana akonga, kei te ora tonu a tae noa ki tenei ra. Hei whakakite mai i te Wairua Tapu ki a tatou.
“O tei hinaaro mai ia ’u ra, e haapao ïa i ta ’u parau; e aroha mai hoi tau metua ia ’na, e haere atu maua ia ’na ra, e parahi i pihai iho ia ’na... eiaha e taiâ, eiaha e mata‘u.” ( Ioane 14,23 me te 27).
Kei te kaha a Ihu ki te arahi i tana iwi i tenei ra na roto i te Wairua Tapu. Ua riro ta ’na titau-manihini-raa i te taata iho e te faaitoito mai tei matauhia: “A haere mai e hi‘o!” (Ioane 1,39).
na Neil Earle
Kei roto i tenei paetukutuku he momo momo tuhinga Karaitiana i Tiamana. Te whakamaoritanga o te paetukutuku na Google Translate.