Ko te Atua e toru

E ai ki nga whakaaturanga o te Karaipiture, he Atua te Atua i roto i nga tangata e toru, he rite tonu, engari he rereke te Matua, te Tama me te Wairua Tapu. Ko ia anake te Atua pono, mau tonu, e kore e puta ke, e mana katoa, e mohio ana ki nga mea katoa, kei nga wahi katoa. Ko ia te kaihanga o te rangi me te whenua, te kaitiaki o te ao me te puna whakaora mo te tangata. Noa ’tu e mea teitei a‘e, e ohipa tia te Atua i nia i te taata. Ko te Atua te aroha me te pai mutunga kore. (Mareko 12,29; 1. Timotiiti 1,17; Epeha 4,6; Matiu 28,19; 1. Johannes 4,8; 5,20; Taituha 2,11; Hoani 16,27; 2. Koriniti 13,13; 1. Koriniti 8,4-6)

Kaore noa iho e mahi

Ko te Matua te Atua, ko te Tama te Atua, engari kotahi ano te Atua. E ere teie i te utuafare aore ra te tomite o te mau taata atua—eita te hoê pǔpǔ e parau e, “Aita e taata mai ia ’u” (Isaia 4.3,10; 44,6; 45,5). He atua anake te Atua - nui atu i te tangata, engari he atua anake. Ko nga Karaitiana tuatahi kaore i whiwhi i tenei whakaaro mai i te karakia me te whakaaro whakaaro - he ahua akiakihia ratou e nga karaipiture.

He pera ano me ta te karaipiture e whakaakona ana he Karaiti he Karaitiana, e whakaako ana he Wairua Tapu te tangata. Ko nga mea katoa e mahia ana e te Wairua Tapu, e mahia ana e te Atua. Ko te Wairua Tapu he Atua, he pera ano te tama me te matua - e toru nga tangata e whakakotahi ana i te Atua kotahi: ko te Toru Tahi.

He aha te ako i te akoiao?

Kaua e korero mai ki ahau mo te kaupapa karakia. A haapii noa mai ia ’u i te Bibilia.” No te rahiraa o te mau Kerisetiano, e riro te haapiiraa faaroo mai te hoê mea fifi roa, te haapeapea, e te faufaa ore. E nehenehe ta te taata e taio i te Bibilia. No te aha tatou e hinaaro ai i te mau taata teologia teoteo e ta ratou mau pereota roa e te mau parau huru ê?

Ko te whakapono e rapu ana i te matauranga

Ua piihia te haapiiraa faaroo “te imiraa i te ite i te faaroo”. I etahi atu kupu, hei Karaitiana ka whakawhirinaki tatou ki te Atua, engari i hanga e te Atua tatou me te hiahia ki te mohio ko wai ta tatou e whakawhirinaki ana me te aha tatou i whakawhirinaki ai ki a ia. Koinei te waahi ka uru mai te kaupapa whakapono. No roto mai te ta‘o “teolosia” i te mau ta‘o Heleni e piti, te theos, te auraa o te Atua, e te logia, oia hoi te ite aore ra te haapiiraa—te tuatapaparaa i te Atua.

Ko te kaupapa, ka whakamahia tika, ka taea te mahi ki te Hahi ma te whawhai he titorehanga, he whakaakoranga teka ranei. Ko te mea, na te nuinga o nga titorehanga e ahu mai ana i te pohehe ko wai te Atua, mai i nga whakapono kaore i rite ki te whakaaturanga a te Atua i a ia ano i roto i te Paipera. Ko te panuitanga o te rongopai e te hahi me matua whakarite te turanga o te whakakitenga-whaiaro o te Atua.

Whakakitenga

Ko te mohio, ki te mohio ranei mo te Atua tetahi mea kaore e taea e taatau te whakaaro ki a tatou ano. Ko te waahi anake ka kitea e tatou he mea pono mo te Atua ko te whakarongo ki ta te Atua e korero ana mo ia ano. Ko te huarahi tino nui i tohua ai e te Atua kia whakakite ia ia ki a tatou, na roto i te Paipera, he kohinga karaipiture kua whakaemihia mo te maha o nga rautau, i raro i te mana o te Wairua Tapu. Engari ahakoa ko te ako ki te Paipera kaore e taea te whakawhiwhia ki te mohio ki a wai ko wai te Atua.
 
Kei te hiahia maatau ake i te ako - ka hiahiatia e te Wairua Tapu kia maarama o tatou hinengaro ki nga mea e whakakitea mai e te Atua mo ia ano i roto i te Paipera. I te pae hopea, maoti te ite mau i te Atua e noaa mai no God mai i te Atua ra, eiaha na roto i te tuatapaparaa a te taata, te feruriraa e te ite.

He haepapa tonu te haahi o te Hahi ki te arotake pono i ona whakapono me nga mahi ma te marama o te whakakitenga a te Atua. Ko te kaupapa mahi ko te mahi tonu i te hapori whakapono Karaitiana mo te pono i te wa e rapu ana i te whakaaro nui o te Atua me te whai i te ahunga a te Wairua Tapu i roto i nga pono katoa. Kia kore ra ano e hoki mai a te Karaiti i roto i te kororia, kaore e taea e te Ekalesia te whakaaro kua tutuki i a ia tana whaainga.

Koinei te take e kore ai te kaupapa ako hei whakarereke noa i nga paanui me nga whakaakoranga a te Hahi, engari, he mahinga mutunga kore mo te tirotiro i a ia ano. Ma te wa anake e tu tatou i roto i te maarama tapu o te mea ngaro a te Atua ka kitea e tatou te mohiotanga pono o te Atua.

Ua pii Paulo i te parau aro a te Atua “te Mesia i roto ia outou, te tiai i te hanahana.” (Kolosa 1,27), te mea ngaro e pai ana ki te Atua na roto i a te Karaiti "kia houhia nga mea katoa ki a ia, i te whenua ranei, i te rangi ranei, i te hohou rongo i ona toto i runga i te ripeka" ( Kolosa. 1,20).

Ko te panui me nga mahi o te Hahi Karaitiana e hiahia ana kia ata tirotiro, kia pai hoki te whakatikatika, i etahi wa ka nui ake te whakahou, na te mea i tupu i runga i te aroha noa me te matauranga ki te Ariki, o Ihu Karaiti.

Ahumoana Whanui

Ko te kupu hihiri ko te kupu pai hei whakamaarama i tenei mahi tonu e te Haahi Karaitiana ki te titiro ki a ia ano me te ao, i roto i te marama o te whakakitenga-whaiaro a te Atua, katahi ka tuku i te Wairua Tapu ki te whakarite kia rite ki te iwi e hoki ano whakaata me te whakapuaki he pehea te Atua tino. Kite ai matou i tenei kounga kounga i roto i te maatauranga puta noa i te hitori o te Hahi. I huri ano nga apotoro mo nga apotoro i te wa i korero ai ratou ko Ihu te Karaiti.

Ko nga mahi hou a te Atua mo te whakakitenga-whaiaro i a Ihu Karaiti i whakaatu i te Paipera i roto i te marama hou, he maarama e kite ana nga Apotoro i te mea kua tuwhera nga Wairua Tapu. I te wha o nga rautau, i whakamahia e Athanasius, Pihopa o Alexandria, nga kupu whakamarama i roto i nga whiwhinga kaore i roto i te Paipera hei awhina i nga Tauiwi ki te mohio ki te whakamaoratanga o te whakakitenga mai a te Atua. I nga rautau 16, ka whawhai a Johannes Calvin me Martin Luther mo te whakahou o te Hahi i te marama o te tono a te pono o te Paipera kia puta mai te whakaoranga na roto i te whakapono ki a Ihu Karaiti anake.

I nga rautau 18, ko John McLeod Campbell i tarai mo te tirohanga kuiti o te Hahi o Ekerihi 
ki te whakawhānui i te ahua o te hohou i a Ihu [taraehara] mo te tangata ka peia i te mea na ana mahi.

I roto i te anotau hou, kare he tangata i kaha ki te karanga i te hahi ki tetahi kaupapa whakapono kaha i runga i te whakapono kaha, pera i a Karl Barth, nana i "hoki te Paipera ki Uropi" i muri i te horomia katoa o te whakapono Porotetani tuku noa i te hahi ma te whakakore i te tangata. o te Maramatanga me te hanga i te kaupapa o te Hahi i Tiamana.

Whakarongo ki te Atua

I te wa e kore te Ekalesia ki te whakarongo ki te reo o te Atua, engari ki te tuku i ona manaakitanga me ona whakapae, ka ngoikore ana, ka whai hua. Ka ngaro te whai kiko i roto i nga kanohi o te hunga e ngana ana ki te toro atu ki te rongopai. He rite ano ki nga waahanga katoa o te tinana o te Karaiti i te wa e kuhu ana ia i a ia ano ki a ia ake ano nga whakaaro me nga tikanga tuku iho. Ka pehia e ia, ka mau tonu, ka mau tonu ranei, kaore i te hihiko, ka ngaro tona kaha ki te kauwhau i te rongopai.

Ka puea ake, ka tiimata te hahi ka pakaru, ka wehe ranei, ka wehe ke nga Karaitiana tetahi ki tetahi me te whakahau a Ihu kia aroha tetahi ki tetahi, ka memeha haere. I reira ko te panuitanga o te rongopai ka tika noa iho o nga kupu, he tuku me tetahi korero e whakaae ana te iwi anake. Ko te mana kei muri ia ia hei whakaora mo te hiahia o te hunga hara, ka ngaro tona mana. Ko nga whanaungatanga ka noho hei waho noa iho, ka mutu, ka kore e tino hono te hononga me te kotahitanga ki a Ihu, ki a raua ano hoki, ki reira ka tino ora te rongoa, te rangimarie me te koa. Ko nga haahi pono pono he arai hei aukati i nga whakapono kia kore e tu hei tangata mau, kia rite ki ta te Atua whakaaro, kia tu ki a Ihu Karaiti.

"Taurua Whakataunga"

Ua riro te haapiiraa no nia i te maitiraa aore ra te mau faataa-ê-raa e piti ei haapiiraa taa ê aore ra tei faataahia i roto i te peu tumu teologia o te Reformed (ua tapo‘ihia te peu tumu e John Calvin). He maha nga wa i pohehehia ai tenei whakaakoranga, kua hee, a kua waiho hei take o te tautohetohe me te mamae mutunga kore. Ua aro o Calvin iho i teie uiraa, e ua tatarahia ta ’na haapiiraa i nia i te reira e te taata e rave rahi mai te mea ra e, “No mutaa ihora mai te Atua i faataa i te tahi pae no te ora, e te tahi i te pohe”.

Ko tenei whakamaoritanga whakamutunga o te whakaakoranga o te pooti e kiia ana he "hyper-Calvinistic." E paturu te reira i te mana‘o pohe no nia i te Atua mai te hoê taata haavî mau e te enemi o te tiamâraa o te taata. Ko te ahua o tenei whakaakoranga he mea ke atu i te rongo pai i roto i te whakakitenga whaiaro a te Atua i roto ia Ihu Karaiti. Ko te whakaaturanga o te Paipera e whakaatu ana i te aroha noa pooti a te Atua he mea whakamiharo engari ehara i te mea nanakia! Ko te Atua, e aroha noa ana, e tuku noa ana i tana aroha noa ki te hunga katoa e whiwhi ana.

Karl Barth

Hei whakatika i te hipoki-Calvinism, ko te tohunga nui o te Reformed of the modern modern, Karl Barth, i whakahou i te Whakaaturanga o nga pooti Reformed ma te aro ki te whakahē me te kowhiringa i a Ihu Karaiti. I roto i te Rahi II o tana Church Dogmatics, i tukuna e ia nga whakaakoranga katoa o te Paipera mo te pooti kia rite ki te mahere katoa o te whakakitenga-a-Atua. Ko te tohu o Barth e whakaatu ana ko te maatauranga o te pootitanga i roto i te horopaki Trinitori he kaupapa nui: e whakamarama ana ko nga mahi a te Atua i roto i te orokohanganga, me te hohou i te whakaoranga me te whakaoranga kua tutuki i roto i te aroha noa koreutu a te Atua, kua whakakitea mai ki a Ihu Karaiti. I whakapumautia e ia ko te Atua, ko ia kua ora i te whanaungatanga aroha ake ake, e hiahia ana ki te whakauru mai i etahi atu i roto i tenei hononga na te aroha noa. Ko te Kaihanga me te Kaiwhakaora e hiahia ana ki te whanaungatanga ki tana kaihanga. Na, ko nga whanaungatanga he hihiri, ehara i te pakiwaitara, kaore i te reku, me te kore e huri.

I roto i ta ’na Dogmatics, i reira Barth i hi‘opoa faahou ai i te haapiiraa no nia i te maitiraa i roto i te hoê tumu parau no te Toru Tahi Poiete-Faaora, ua pii oia i te reira “te haaputuraa o te evanelia”. I roto i te Karaiti, i whiriwhiria e te Atua nga tangata katoa i roto i te hononga kawenata ki te whai waahi ki roto i tona oranga o te whakahoahoatanga, ma te whiriwhiri i runga i te ngakau me te aroha kia waiho hei Atua mo te tangata.

Ko Ihu Karaiti te mea whiriwhiri me te paopao mo tatou, a ko te whiriwhiringa me te whakakorenga takitahi ka taea te mohio he pono i roto ia ia. Oia hoi, o te Tamaiti a te Atua tei maitihia no tatou. I te mea ko te tangata i whiriwhiria mo te ao katoa, hei whakakapi mo tona whiriwhiringa hei whakakapi mo te mate (te ripeka) hei whakakapi mo tatou, mo te ora tonu (te aranga) hei whakakapi mo tatou. Ko tenei mahi hounga rongo a Ihu Karaiti i roto i te Whakaoranga i tino oti mo te whakaoranga o te tangata kua hinga.

Na me penei taatau ka whakaae Ae ki te Ae a te Atua ma tatou kei roto ia Karaiti Ihu, ka tiimata ki te ora i roto i te hari me te marama o nga mea kua oti ke mo tatou - te kotahitanga, te whakahoahoa me te uru tahi ki a ia i roto i tetahi mahinga hou.

Te orokohanga hou

I roto i tana kaupapa nui ki te ako mo te pooti, ​​ka tuhi a Barth:
“No te mea i roto i te hoê [hoêraa] o te Atua e teie taata hoê ra, o Iesu Mesia, ua faaite oia i to ’na here e to ’na auhoêraa i te taata atoa. I roto i taua Taata ra ua rave oia i nia iho ia ’na iho te hara e te hapa o te taata atoa, e no reira ua faaora oia ia ratou paatoa na roto i te parau-tia teitei a‘e i te haavaraa ta ratou i rave, i riro mau ai oia ei tamahanahanaraa mau no te mau taata atoa.”
 
Kua rereke nga mea katoa ki runga i te ripeka. Ko nga mea hanga katoa, ahakoa he mohio, kaore ranei, he mea ka ora, ka hurihia, ka hurihia, ka hoki ano ki a Ihu Karaiti. I roto i te kaupapa ka riro tatou hei hanga hou.

Ko Thomas F. Torrance, te akonga matua me te kaiwhakamaramatanga o Karl Barth, te kaiwhakaputa i te wa i whakamaoritia ai te whakamaoritanga a te hahi o Barth i te reo Ingarihi. I whakapono a Torrrance ko te Ringa II tetahi o nga mahi pai rawa i tuhia. I whakaae ia ki a Barth, ko nga taangata katoa i whakaorangia me te ora i roto ia te Karaiti. I roto i tana pukapuka The Mediation of Christ, e tohatoha ana a Ahorangi Torrance te whakakitenga mai o te Paipera i runga i te tikanga a Ihu, na roto i tona oranga whakarunga, mate me te aranga, ehara i te mea ko ta maatau kaitautoko whakaahuru anake, engari ko te mahi he whakautu tino pai ki te aroha noa o te Atua.

I mau a Ihu i to tatou hohaa me te whakawakanga ki runga ki a ia, ka mau ia ki te hara, te mate me te kino ki te whakaoranga i nga mea hanga katoa, me te huri i nga mea katoa e tu mai ana ki a tatou hei mea hou. Kua herea tatou i to tatou ahua whakarihariha me te tutu ki te hononga o roto me te Mea e whakatika ana, e whakatapu nei ia tatou.

Ka haere tonu a Torrance ki te kii "ko te tangata e kore e whakaae ko te tangata kahore i ora". Ko te mea kihai i tangohia e te Karaiti ki runga ake i a ia, kare i ora. Ua rave Iesu i to tatou mana‘o taa ê i nia ia ’na iho, ma te riro mai ei taata no tatou no te faahau i te Atua. Na roto i te raveraa i te reira, ua tamâ Oia, ua faaora e ua haamo‘a i te taata hara i roto i te hohonuraa o to ratou huru na roto i Ta’na ohipa aroha monoraa no tatou.

Maoti i te hara pera me era atu katoa, ka whakaheia e Ihu te hara ki o tatou kikokiko na roto i te noho tino tapu i roto i o tatou kikokiko, na roto i tana tama whakarangatira, kua hurihia e ia taatau tangata whakakeke me te kore whakapono ki te hononga pono, aroha ki te Matua.

I roto i te Tama, ka whakaaetia e te Atua to tatou ake tangata me te whakarereke i to tatou ahua. I hokona e ia, ka houhia te rongo ki a tatou. Na roto i te hanga i to tatou natura hara me te whakaora i a ia, ka waiho a Ihu Karaiti hei takawaenga i waenga i te Atua me te tangata kua hinga.

Ko ta tatou whiriwhiringa i roto i te tangata kotahi a Ihu Karaiti ka whakatutuki i te whakaaro o te Atua mo te hanganga me te whakaatu i te Atua ko te Atua e aroha noa ana. Ko te korero a Torrance ko "te aroha noa katoa" ehara i te mea "kare he tangata" engari, ko te aroha noa ko te tangata katoa. Ko te tikanga kaore e taea e tatou te pupuri i te kotahi paiheneti o tatou.

Na roto i te aroha noa na roto i te whakapono, ka uru tatou ki te aroha o te Atua mo te hanganga mai i te huarahi kaore i taea i mua. Ko te tikanga tenei kia aroha tatou ki etahi atu, me te aroha te Atua ki a tatou na te mea kei roto a te Karaiti i a tatou na roto i te aroha noa, kei roto hoki tatou i a ia. Ka taea tenei maara noa i roto i te semeio o te mea hou. Ko te whakakitenga a te Atua ki te tangata ka ahu mai i te Matua na roto i te Tama kei roto i te Wairua Tapu, a he whakahoki mai i te tangata kua oti te whakahoki ki te Matua na te whakapono ki te Wairua ma te Tama. Kua karangatia tatou kia tapu ki a te Karaiti. I roto i tenei ka pai taatau noho mai i te hara, te mate, te kino, te hiahia me te whakawakanga i whakahe mai ki a tatou. Ka hoki mai te aroha o te Atua ki a maatau me te mauruuru, karakia, me nga mahi i te hapori o te whakapono. I roto i te katoa o tana whakaora me te whakaora hononga ki a tatou, kei roto a Ihu Karaiti ki te whakarereke i a tatou takitahi me te hanga taangata - ara, kia waiho tatou hei tangata mau ki a ia. I roto i a tatou hononga katoa ki a ia, ka waiho e ia hei taangata pono mo ta tatou whakautu ki te whakapono. Ka puta tenei ma te mana auaha o te Wairua Tapu i roto ia tatou i te wa e whakakotahi ai tatou i nga taangata tino tika o te Ariki, o Ihu Karaiti.

Ko nga manaakitanga katoa ko te tikanga ka uru te katoa o te tangata. Ko te manaakitanga o Ihu Karaiti, i ripekatia me tona aranga, kaore e whakaiti i te taangata i haere mai ia ki te whakaora. Ko te aroha noa o te Atua e kore e taea te whakamarama i nga mea katoa ko taatau me nga mahi. Ahakoa i to maatau ripeneta me te whakapono, kaore e taea te whakawhirinaki ki ta tatou ake whakautu, engari kei te whakawhirinaki tatou ki te whakautu i tukuna mai e te Karaiti, hei utu mo tatou mo te Matua! I roto i tana tuakiri tangata, ka noho a Ihu hei kaitautoko ma te Atua i nga mea katoa, tae atu ki te whakapono, te hurihanga, te karakia, te whakanui i nga mea tapu, me te rongopai.

He rorirori

Heoi, kaore a Karl Barth i warewarehia, i pohehe ranei i nga Kaikauwhau a Amerika, a ko Thomas Torrance te ahua he uaua rawa atu ki te mohio. Engari na te kore e mau ki te maarama hihiri o te kaupapa, i whakahuahia i roto i te whakahoutanga a Barth mo te maatauranga o te pooti, ​​he maha nga kaikauwhau me nga Karaitiana whakahou kia noho taia e te uaua ki te mohio ki hea ko te Atua te raarangi i waenga i te whanonga tangata ka kumea ki te whakaoranga.

Ko te kaupapa nui o te Reformation o te Reformation e haere tonu ana kia matara mai i nga tirohanga o te ao tawhito me nga kaupapa whakapono-a-whanonga e aukati ana i te tipuranga, e akiaki ana i te aukati, me te aukati i te mahi tahi me te tinana o te Karaiti. E ere anei te Ekalesia i teie mahana i te mea pinepine i te erehia i te oaoa o te faaoraraa a rave ai oia i te mau “mekemeke marumaru” e ta ’na mau huru ture atoa? No reira te Hahi e kiia nei he pa kaha mo te whakawa me te motuhake, engari he ohaoha mo te aroha noa.

He kaupapa nui katoa to tatou katoa - he huarahi whakaaro me te mohio ki te Atua - ahakoa e mohio ana tatou kaore ranei. Ma ta maatau whakaaro nui e pa ai te whakaaro me te mohio ki te aroha noa o te Atua me te whakaoranga.

Mena he hihiri te maatauranga me te hono ki te whanaungatanga, ka tuwhera tatou ki te kupu whakaora a te Atua, ma te Atua e tuku ki a tatou i roto i tana mahi aroha noa na roto ia Ihu Karaiti anake.
 
I tetahi atu taha, mena he pumau to taatau tirohanga, kei te haere tatou ki tetahi karakia o te ture, a
Te taha wairua me te taha wairua wairua.

Engari ki te mohio ki a Ihu i roto i te mahi hihiko me te pono e whakakakara ana i a tatou whanaungatanga katoa ki te aroha, te manawanui, te atawhai, me te rangimarie, ka wheako tatou i te wairua, he whakahirahira, me te whakahe mai i a te hunga e kore e tutuki i a taatau paerewa maamaa mo te pono. .

He mea hanga hou i roto i te haere noa

He rereketanga te kaupapa. Nahea tatou ki te mohio ki te Atua e whakaawe i te ahuatanga o te maarama ki te whakaoranga me te oranga o te oranga Karaitiana. Ehara te Atua i te herehere o te ahua totika, he whakaaro tangata ki te whakaaro me pehea ia.

Kaore e taea e te taangata te whakaaro ko wai te Atua me pehea e tika ai ia. E korero ana te Atua ko wai ia, ko wai hoki ia, he herekore kia rite ki ta ia e hiahia ana, a kua whakakite mai ia ia ki a tatou i a Ihu Karaiti hei Atua, e aroha nei ki a tatou, ko wai hoki tatou, na wai i whakatau te take o te tangata - tae atu ki a koe me taku ake - ona ake.

I roto ia Ihu Karaiti ka maamaa to tatou hinengaro hara, mai i to tatou whakapehapeha me o tatou pouri, kua whakahoutia tatou na te aroha noa kia wheako i te rangimarie o te Atua ki tana hapori aroha.

Terry Akers raua ko Michael Feazell

Ko te Atua e toru